30/10 SÜLEYMAN'IN ÖZDEYİŞLERİ 11-14

[tr] Süleyman'ın Özdeyişleri 11-14

^11:1 RAB hileli teraziden iğrenir,
Hilesiz tartıdansa hoşnut kalır.
² Küstahlığın ardından utanç gelir,
Ama bilgelik alçakgönüllülerdedir.
³ Erdemlinin dürüstlüğü ona yol gösterir,
Hainin yalancılığıysa yıkıma götürür.
⁴ Gazap günü servet işe yaramaz,
Oysa doğruluk ölümden kurtarır.
⁵ Dürüst insanın doğruluğu onun yolunu düzler,
Kötü kişiyse kötülüğü yüzünden yıkılıp düşer.
⁶ Erdemlinin doğruluğu onu kurtarır,
Ama haini kendi hırsı ele verir.
⁷ Kötü kişi öldüğünde umutları yok olur,
Güvendiği güç de biter.
⁸ Doğru kişi sıkıntıdan kurtulur,
Onun yerine sıkıntıyı kötü kişi çeker.
⁹ Tanrısız kişi başkalarını ağzıyla yıkıma götürür,
Oysa doğrular bilgi sayesinde kurtulur.
¹⁰ Doğruların başarısına kent bayram eder,
Kötülerin ölümüne sevinç çığlıkları atılır.
¹¹ Dürüstlerin kutsamasıyla kent gelişir,
Ama kötülerin ağzı kenti yerle bir eder.
¹² Başkasını küçük gören sağduyudan yoksundur,
Akıllı kişiyse dilini tutar.
¹³ Dedikoducu sır saklayamaz,
Oysa güvenilir insan sırdaş olur.
¹⁴ Yol göstereni olmayan ulus düşer,
Danışmanı bol olan zafere gider.
¹⁵ Yabancıya kefil olan mutlaka zarar görür,
Kefaletten kaçınan güvenlik içinde yaşar.
¹⁶ Sevecen kadın onurfç,
Zorbalarsa yalnızca servet kazanır. geçiyor: ‹‹Ama doğruluktan nefret eden kadın onursuzluk tahtıdır. Tembeller servetten yoksun olur.››
¹⁷ İyilikseverin yararı kendinedir,
Gaddarsa kendi başına bela getirir.
¹⁸ Kötü kişinin kazancı aldatıcıdır,
Doğruluk ekenin ödülüyse güvenlidir.
¹⁹ Yürekten doğru olan yaşama kavuşur,
Kötülüğün ardından giden ölümünü hazırlar.
²⁰ RAB sapık yürekliden iğrenir,
Dürüst yaşayandan hoşnut kalır.
²¹ Bilin ki, kötü kişi cezasız kalmaz,
Doğruların soyuysa kurtulur.
²² Sağduyudan yoksun kadının güzelliği,
Domuzun burnundaki altın halkaya benzer.
²³ Doğruların isteği hep iyilikle sonuçlanır,
Kötülerin umutlarıysa gazapla.
²⁴ Eliaçık olan daha çok kazanır,
Hak yiyenin sonuysa yoksulluktur.
²⁵ Cömert olan bolluğa erecek,
Başkasına su verene su verilecek.
²⁶ Halk buğday istifleyeni lanetler,
Ama buğday satanı kutsar.
²⁷ İyiliği amaç edinen beğeni kazanır,
Kötülüğü amaç edinense kötülüğe uğrar.
²⁸ Zenginliğine güvenen tepetaklak gidecek,
Oysa doğrular dalındaki yaprak gibi gelişecek.
²⁹ Ailesine sıkıntı çektirenin mirası yeldir,
Ahmaklar da bilgelerin kulu olur.
³⁰ Doğru kişinin işleri yaşam ağacının meyvesine benzer,
Bilge kişi insanları kazanır.
³¹ Bu dünyada doğru kişi bile cezalandırılırsa,
Kötülerle günahlıların cezalandırılacağı kesindir.
^12:1 Terbiye edilmeyi seven bilgiyi de sever,
Azarlanmaktan nefret eden budaladır.
² İyi kişi RABbin lütfuna erer,
Ama düzenbazı RAB mahkûm eder.
³ Kötülük kişiyi güvenliğe kavuşturmaz,
Ama doğruların kökü kazılamaz.
⁴ Erdemli kadın kocasının tacıdır,
Edepsiz kadınsa kocasını yer bitirir.
⁵ Doğruların tasarıları adil,
Kötülerin öğütleri aldatıcıdır.
⁶ Kötülerin sözleri ölüm tuzağıdır,
Doğruların konuşmasıysa onları kurtarır.
⁷ Kötüler yıkılıp yok olur,
Doğru kişinin evi ayakta kalır.
⁸ Kişi sağduyusu oranında övülür,
Çarpık düşünceliyse küçümsenir.
⁹ Köle sahibi olup aşağılanan
Büyüklük taslayıp ekmeğe muhtaç olandan yeğdir.
¹⁰ Doğru kişi hayvanıyla ilgilenir,
Ama kötünün sevecenliği bile zalimcedir.
¹¹ Toprağını işleyenin ekmeği bol olur,
Hayal peşinde koşansa sağduyudan yoksundur.
¹² Kötü kişi kötülerin ganimetini ister,
Ama doğru kişilerin kökü ürün verir.
¹³ Kötü kişinin günahlı sözleri kendisi için tuzaktır,
Ama doğru kişi sıkıntıyı atlatır.
¹⁴ İnsan ağzının ürünüyle iyiliğe doyar,
Elinin emeğine göre de karşılığını alır.
¹⁵ Ahmağın yolu kendi gözünde doğrudur,
Bilge kişiyse öğüde kulak verir.
¹⁶ Ahmak sinirlendiğini hemen belli eder,
Ama ihtiyatlı olan aşağılanmaya aldırmaz.
¹⁷ Dürüst tanık doğruyu söyler,
Yalancı tanıksa hile solur.
¹⁸ Düşünmeden söylenen sözler kılıç gibi keser,
Bilgelerin diliyse şifa verir.
¹⁹ Gerçek sözler sonsuza dek kalıcıdır,
Oysa yalanın ömrü bir anlıktır.
²⁰ Kötülük tasarlayanın yüreği hileci,
Barışı öğütleyenin yüreğiyse sevinçlidir.
²¹ Doğru kişiye hiç zarar gelmez,
Kötünün başıysa beladan kurtulmaz.
²² RAB yalancı dudaklardan iğrenir,
Ama gerçeğe uyanlardan hoşnut kalır.
²³ İhtiyatlı kişi bilgisini kendine saklar,
Oysa akılsızın yüreği ahmaklığını ilan eder.
²⁴ Çalışkanların eli egemenlik sürer,
Tembellikse köleliğe götürür.
²⁵ Kaygılı yürek insanı çökertir,
Ama güzel söz sevindirir.
²⁶ Doğru kişi arkadaşına da yol gösterir,
Kötünün tuttuğu yolsa kendini saptırır.
²⁷ Tembel kişi işini bitirmez,
Oysa çalışkan değerli bir servet kazanır.
²⁸ Doğru yol yaşam kaynağıdır,
Bu yol ölümsüzlüğe götürür.
^13:1 Bilge kişi terbiye edilmeyi sever,
Alaycı kişi azarlansa da aldırmaz.
² İyi insan ağzından çıkan sözler için ödüllendirilir,
Ama hainlerin soluduğu zorbalıktır.
³ Dilini tutan canını korur,
Ama boşboğazın sonu yıkımdır.
⁴ Tembel canının çektiğini elde edemez,
Çalışkanın istekleriyse tümüyle yerine gelir.
⁵ Doğru kişi yalandan nefret eder,
Kötünün sözleriyse iğrençtir, yüzkarasıdır.
⁶ Doğruluk dürüst yaşayanı korur,
Kötülük günahkârı yıkar.
⁷ Kimi hiçbir şeyi yokken kendini zengin gösterir,
Kimi serveti çokken kendini yoksul gösterir.
⁸ Kişinin serveti gün gelir canına fidye olur,
Oysa yoksul kişi tehdide aldırmaz.
⁹ Doğruların ışığı parlak yanar,
Kötülerin çırası söner.
¹⁰ Kibirden ancak kavga çıkar,
Öğüt dinleyense bilgedir.
¹¹ Havadan kazanılan para yok olur,
Azar azar biriktirenin serveti çok olur.
¹² Ertelenen umut hayal kırıklığına uğratır,
Yerine gelen dilekse yaşam verir.
¹³ Uyarılara kulak asmayan bedelini öder,
Buyruklara saygılı olansa ödülünü alır.
¹⁴ Bilgelerin öğrettikleri yaşam kaynağıdır,
İnsanı ölüm tuzaklarından uzaklaştırır.
¹⁵ Sağduyulu davranış saygınlık kazandırır,
Hainlerin yoluysa yıkıma götürür. Masoretik metin ‹‹Sürer›› ya da ‹‹Çetindir››.
¹⁶ İhtiyatlı kişi işini bilerek yapar,
Akılsız kişiyse ahmaklığını sergiler.
¹⁷ Kötü ulak belaya düşer,
Güvenilir elçiyse şifa getirir.
¹⁸ Terbiye edilmeye yanaşmayanı
Yokluk ve utanç bekliyor,
Ama azara kulak veren onurlandırılır.
¹⁹ Yerine getirilen dilek mutluluk verir.
Akılsız kötülükten uzak kalamaz.
²⁰ Bilgelerle oturup kalkan bilge olur,
Akılsızlarla dost olansa zarar görür.
²¹ Günahkârın peşini felaket bırakmaz,
Doğruların ödülüyse gönençtir.
²² İyi kişi torunlarına miras bırakır,
Günahkârın servetiyse doğru kişiye kalır.
²³ Yoksulun tarlası bol ürün verebilir,
Ama haksızlık bunu alıp götürür.
²⁴ Oğlundan değneği esirgeyen, onu sevmiyor demektir.
Seven baba özenle terbiye eder.
²⁵ Doğru kişinin yeterince yiyeceği vardır,
Kötünün karnıysa aç kalır.
^14:1 Bilge kadın evini yapar,
Ahmak kadın evini kendi eliyle yıkar.
² Doğru yolda yürüyen, RABden korkar,
Yoldan sapan, RABbi hor görür.
³ Ahmağın sözleri sırtına kötektir,
Ama bilgenin dudakları kendisini korur.
⁴ Öküz yoksa yemlik boş kalır,
Çünkü bol ürünü sağlayan öküzün gücüdür.
⁵ Güvenilir tanık yalan söylemez,
Yalancı tanıksa yalan solur.
⁶ Alaycı bilgeliği arasa da bulamaz,
Akıllı içinse bilgi edinmek kolaydır.
⁷ Akılsız kişiden uzak dur,
Çünkü sana öğretecek bir şeyi yok.
⁸ İhtiyatlı kişinin bilgeliği, ne yapacağını bilmektir,
Akılsızların ahmaklığıysa aldanmaktır.
⁹ Ahmaklar suç sunusuyla alay eder,
Dürüstler ise iyi niyetlidir.
¹⁰ Yürek kendi acısını bilir,
Sevinciniyse kimse paylaşmaz.
¹¹ Kötü kişinin evi yerle bir edilecek,
Doğru kişinin konutuysa bayındır olacak.
¹² Öyle yol var ki, insana düz gibi görünür,
Ama sonu ölümdür.
¹³ Gülerken bile yürek sızlayabilir,
Sevinç bitince acı yine görünebilir.
¹⁴ Yüreği dönek olan tuttuğu yolun,
İyi kişi de yaptıklarının ödülünü alacaktır.
¹⁵ Saf kişi her söze inanır,
İhtiyatlı olansa attığı her adımı hesaplar.
¹⁶ Bilge kişi korktuğu için kötülükten uzaklaşır,
Akılsızsa büyüklük taslayıp kendine güvenir.
¹⁷ Çabuk öfkelenen ahmakça davranır,
Düzenbazdan herkes nefret eder.
¹⁸ Saf kişilerin mirası akılsızlıktır,
İhtiyatlı kişilerin tacı ise bilgidir.
¹⁹ Alçaklar iyilerin önünde,
Kötüler doğruların kapısında eğilirler.
²⁰ Komşusu bile yoksulu sevmez,
Oysa zenginin dostu çoktur.
²¹ Komşuyu hor görmek günahtır,
Ne mutlu mazluma lütfedene!
²² Kötülük tasarlayan yolunu şaşırmaz mı?
Oysa iyilik tasarlayan sevgi ve sadakat kazanır.
²³ Her emek kazanç getirir,
Ama boş lakırdı yoksulluğa götürür.
²⁴ Bilgelerin tacı servetleridir,
Akılsızlarsa ahmaklıklarıyla tanınır. ‹‹Akılsızların çelengiyse ahmaklıktır››.
²⁵ Dürüst tanık can kurtarır,
Yalancı tanık aldatıcıdır.
²⁶ RABden korkan tam güvenliktedir,
RAB onun çocuklarına da sığınak olacaktır.
²⁷ RAB korkusu yaşam kaynağıdır,
İnsanı ölüm tuzaklarından uzaklaştırır.
²⁸ Kralın yüceliği halkının çokluğuna bağlıdır,
Halk yok olursa hükümdar da mahvolur.
²⁹ Geç öfkelenen akıllıdır,
Çabuk sinirlenen ahmaklığını gösterir.
³⁰ Huzurlu yürek bedenin yaşam kaynağıdır,
Hırs ise insanı için için yer bitirir.
³¹ Muhtacı ezen, Yaradanını hor görüyor demektir.
Yoksula acıyansa Yaradanı yüceltir.
³² Kötü kişi uğradığı felaketle yıkılır,
Doğru insanın ölümde bile sığınacak yeri var.
³³ Bilgelik akıllı kişinin yüreğinde barınır,
Akılsızlar arasında bile kendini belli eder.
³⁴ Doğruluk bir ulusu yüceltir,
Oysa günah herhangi bir halk için utançtır.
³⁵ Kral sağduyulu kulunu beğenir,
Utanç getirene öfkelenir.

---